140 lat temu, 5 listopada 1871 roku na Rynku Miejskim stanęła liczna drużyna ludzi jednolicie umundurowanych w granatowe, płócienne bluzy, czarne skórzane kepi, z toporkami przy boku i linami przez ramię. Pokaz ten uważać; możemy za datę założenia naszej częstochowskiej OSP. Przyczynili się do tego Julian Fuchs - przyszły Prezes, Teodor Łagodziński i Franciszek Rychlicki - Pierwszy Naczelnik OSP. W roku 1875 Straż otrzymuje deklarację o stałych składkach mieszczan na utrzymanie Straży a w 1877 potwierdza jej istnienie warszawski Generał Gubernator. Jednostka liczyła wtedy 120 ochotników. W tamtych czasach Straż ciągle była pod nadzorem administracji rosyjskiej. Zakazano między innymi organizacji obchodów 10 - lecia istnienia jednostki.

Ale mimo szykan Straż rozwijała się, kupowano nowy sprzęt i wyposażenie. Rok 1900 to pamiętny rok dla naszej straży. 15 sierpnia wybucha pożar wieży jasnogórskej. Walcząc z żywiołem życie swe oddało dwóch ochotników a dwunastu było ciężko rannych. Ta ofiara spowodowała że Straż stała się w oczach obywateli najbardziej zasłużoną formacją. Uroczystości obchodów 30-lecia uświetnione były defiladą Alejami z nowym sztandarem zakończono je bankietem w hotelu angielskim. W owych czasach członkami Straży byli zacni obywatele Częstochowy: adwokaci czy lekarze. Prezesem był znany notariusz Władysław Małkowski. Po udanych pokazach i zawodach podczas wielkiej Wystawy Rolniczo-Przemysłowej w 1909 roku znaczenie naszej straży rosło w siłę. W roku 1911 straż wybudowała istniejący do dziś gmach przy ulicy Strażackiej. Po Pierwszej Wojnie Światowej Straż pełniła podwójną rolę. Z jednej strony codzienna wytężona służba z drugiej świąteczna misja reprezentacyjna stanowiąca chlubę władz miejskich.. W połowie lat dwudziestych zapada decyzja o wymianie taboru konnego na samochodowy. 13 maja 1928 na obchodach dnia św. Floriana odbyło się uroczyste poświęcenie zakupionych nowoczesnych wozów strażackich. Stan osobowy liczył w tych latach prawie dwustu ochotników. Orkiestra kierowana przez Edwarda Mąkosza skupiała 39 osób.

W sprawozdaniu Straży Ogniowej z 1931 roku na stanie sprzętu figurują między innymi dwa samochody Chevrolet z motorówką i wyposażeniem, samochód Adler z motorówką i wyposażeniem, osobowy Chevrolet, samochód beczkowóz Maresman oraz dwa samochody beczkowozy Vomag, drabina mechaniczna Magirus a także wiele innego sprzętu i umundurowania. Posiadanie znakomitej orkiestry oraz wielkiej sali balowej z lustrami i fortepianem było powodem organizacji spotkań, balów i koncertów. Występowali tam m.in. Mieczysław Fogg i Hanka Ordonówna. W chwili wybuchu II Wojny Światowej częstochowska straż liczyła 310 ochotników i 12 wozów bojowych oraz samochód osobowy.

1 września 1939 straż gasiła pożary po nalotach Luftwafe a drugiego września otrzymała rozkaz ewakuacji wraz z wyposażeniem do Lublina a stamtąd do Lwowa. Dzień siedemnasty września zastał strażaków w Krasnymstawie. Wojska sowieckie zagarnęły większość sprzętu. Po zakończeniu kampanii wrześniowej strażacy wrócili do Częstochowy i podjęli próbę odbudowy OSP. Niemcy jednak nie chcieli tolerować; samodzielnej organizacji. Wielu ochotników w miarę możliwości działało w konspiracji. Po wojnie ówczesne władze blokowały rozwój OSP, nie zwrócono jednak zagarniętego sprzętu i mienia. Budynki przeszły pod władanie Zawodowej Straży Pożarnej obecnie PSP. Wobec występujących trudności walne zgromadzenie w roku 1949 postanowiło o rozwiązaniu Jednostki, ale tak się jednak nie stało. Władze natomiast pozbawiły straż samodzielności. Została ona poddana ścisłemu nadzorowi, stając się klasycznie socjalistyczną organizacją. Umundurowani strażacy zdobili pochód pierwszomajowy. Dopiero w 1956 roku jednostka odzyskała częściowo samorządność.

W 1993 roku otwiera się nowy rozdział w OSP Częstochowa Miasto. Z inicjatywy Marcina Kuźnickiego, Pawła Zasępy, Mariusza Szczepanika z nieocenioną pomocą Pułkownika Stanisława Słyża, Stanisława Gruszczyńskiego i Państwowej Straży Pożarnej powstaje w Jednostce Sekcja Płetwonurków. Jej działanie powoduje dalszy rozwój OSP ale już w kierunku Ratownictwa Wodno Nurkowego. Dzięki staraniom wielu osób i pomocy Urzędu Miasta Częstochowy Jednostka zdobywa nowy sprzęt i wyposażenie do działań wodnych: łódź; pontonowa, sprężarki, skafandry, sprzęt nurkowy. Członkowie OSP uczestniczą w Mistrzostwach Polski Strażaków Płetwonurków. Decyzją Komendanta Głównego Państwowej Straży Pożarnej 14 marca 1995 roku jako jedyna wtedy z terenu miasta Jednostka zostaje włączona do Krajowego Systemu Ratowniczo Gaśniczego. W roku 1996 Jednostka podczas obchodów 125-lecia istnienia otrzymuje nowy sztandar ufundowany przez społeczeństwo Częstochowy. Wyszkolenie i przygotowanie jednostki zostaje sprawdzone najbardziej podczas kilkudniowej akcji ratowania powodzian w Opolu i Wrocławiu w 1997 roku. Obecnie jednostka ma charakter jednostki specjalistycznej zajmującej się Ratownictwem Wodnym liczy 37 członków - wyszkolonych płetwonurków.